ไขปริศนางาหักใน “ศึกช้างชนช้าง” บนเขาใหญ่ด้วยซินโครตรอน

นายสัตวแพทย์ภัทรพล มณีอ่อน หรือ “หมอล็อต” หัวหน้ากลุ่มงานจัดการสุขภาพสัตว์ป่า กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เดินทางมาส่งมอบตัวอย่างชิ้นส่วนงาหักจากเหตุการณ์ศึกช้างชนช้างบนเขาใหญ่ (พลายทองคำ” ต่อสู้กับ “พลายงาทอง)ให้สถาบันวิจัยแสงซินโครตรอน (องค์การมหาชน) กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม (อว.) ตรวจวิเคราะห์ พร้อมตัวอย่างดินโป่งจากโป่งเทียมบนเขาใหญ่ เพื่อวิเคราะห์ภาวะทุพโภชนาการของสัตว์ป่า เมื่อวันพฤหัสบดีที่ 15 ธันวาคม 2565 ณ สถาบันวิจัยแสงซินโครตรอน

ผศ.ดร.ศุภกร รักใหม่ ผู้ช่วยผู้อำนวยการฝ่ายวิชาการ กล่าวว่า “การตรวจวิเคราะห์งาช้างด้วยแสงซินโครตรอนครั้งนี้ เพื่อหาสัดส่วนธาตุองค์ประกอบ และหาสัดส่วนหมู่ฟังก์ชันทางเคมีของสารอินทรีย์ เพื่อบ่งชี้ความแตกต่างขององค์ประกอบกลุ่มสารชีวเคมีภายในงาช้าง รวมถึงหารูพรุนภายในงาช้างด้วยเทคนิคถ่ายภาพเอกซเรย์สามมิติ เพื่อตอบสมมติฐานว่า งาช้างป่าหักง่ายเพราะภาวะทุพโภชนาการหรือไม่ ซึ่งจะนำไปสู่การดูแลสุขภาพช้างป่าต่อไป”

พร้อมกันนี้นายสัตวแพทย์ภัทรพล มณีอ่อน ยังได้นำตัวอย่างดินโป่งจากโป่งเทียมบนอุทยานแห่งชาติเขาใหญ่ 7 จุด มาตรวจวิเคราะห์หาแร่ธาตุต่าง ๆ เพื่อเป็นข้อมูลประกอบการวิเคราะห์ภาวะทุพโภชนาการของช้างป่า โดยมีข้อสังเกตพบช้างป่าเขาใหญ่หักง่ายมากขึ้น ซึ่งกรณีของพลายทองคำที่งาหักทั้งกิ่งนั้น พบว่า มีงาหักตั้งแต่โคนงาและพบภาวะเหงือกร่นร่วมด้วย นอกจากนี้ยังพบพฤติกรรมของช้างป่าที่ออกจากป่ามากินขยะหรืออาหารในครัวของชาวบ้าน ซึ่งมักเป็นอาหารรสเค็ม เช่น บะหมี่กึ่งสำเร็จรูป เกลือแกง และปลาร้า เป็นต้น จึงตั้งข้อสังเกตว่า ช้างป่าอาจจะขาดแคลนแร่ธาตุบางชนิด การนำดินโป่งมาวิเคราะห์ด้วยแสงซินโครตรอนจะช่วยตอบคำถามได้ว่า แร่ธาตุในโป่งเทียมที่ทำขึ้นนั้นเหมาะสมกับสัตว์ป่าหรือไม่

“แหล่งดินโป่ง นอกจากเป็นแหล่งอาหารเสริมให้ช้าง กระทิง วัวแดงแล้ว ยังเป็นห้องพยาบาลให้สัตว์หลายชนิดด้วย เพราะเกลือแร่หลายชนิดก็คือยารักษาโรคใช้ในการควบคุม ลดการติดเชื้อ ไล่แมลง ถ้าเรารู้องค์ประกอบของแร่ธาตุเหล่านี้ ต่อไปถ้าเราจะทำดินโป่ง ไม่เพียงเป็นแหล่งอาหารเสริมให้สัตว์เท่านั้น แต่ต่อไปจะเป็นห้องพยาบาลให้แก่สัตว์ป่า ซึ่งแหล่งดินโป่งที่ลดน้อยลงเป็นปัจจัยให้ช้างป่าออกนอกเขตอนุรักษ์ เกิดความขัดแย้งระหว่างคนกับช้างป่า เกิดการทำลายทรัพย์สินและชีวิตประชาชน เกิดความขัดแย้งระหว่างคนและช้างป่า ซึ่งพฤติกรรมการออกนอกพื้นที่ของช้างป่าแสดงถึงห้องครัวของเขาไม่อุดมสมบูรณ์ ดังนั้นข้อมูลจากสถาบันวิจัยแสงซินโครตรอนจะนำไปสู่การบริหารจัดการเพื่อผลักดันให้ช้างกลับเข้าป่า นำไปสู่การแก้ไขปัญหาช้างป่า และการอนุรักษ์สัตว์ป่า” นายสัตวแพทย์ภัทรพล มณีอ่อน กล่าว