มูลนิธิลอรีอัลและยูเนสโก ประกาศรายชื่อนักวิทยาศาสตร์หญิงรางวัลเกียรติยศนานาชาติ จากโครงการทุนวิจัยลอรีอัล เพื่อสตรีในงานวิทยาศาสตร์ ครั้งที่ 25

มูลนิธิลอรีอัลและยูเนสโก ประกาศรายชื่อผู้ที่ได้รับรางวัลเกียรติยศระดับนานาชาติ Laureate ในโครงการทุนวิจัยลอรีอัล เพื่อสตรีในงานวิทยาศาสตร์ For Women in Science ประจำปี 2566 จำนวน 5 ท่าน แก่นักวิทยาศาสตร์หญิงจาก 5 ภูมิภาคของโลก ผู้มีผลงานวิจัยอันยอดเยี่ยมเป็นประโยชน์ต่อสังคม ทั้งในด้านวิทยาศาสตร์กายภาพ คณิตศาสตร์ และวิทยาศาสตร์คอมพิวเตอร์ เมื่อวันที่ 13 มิถุนายน 2566, ปารีส

พิธีมอบรางวัลจะจัดขึ้นที่สำนักงานใหญ่ของยูเนสโกในกรุงปารีส พร้อมโอกาสเฉลิมฉลองวาระครบรอบ 25 ปี ของโครงการทุนวิจัยลอรีอัล เพื่อสตรีในงานวิทยาศาสตร์ ด้วยความร่วมมือจากยูเนสโก ซึ่งเป็นโครงการที่รู้จักทั่วโลกในฐานะโครงการที่ยกย่องความเป็นเลิศทางวิทยาศาสตร์ของนักวิจัยหญิงในระดับประเทศ ระดับภูมิภาคและระดับนานาชาติ

ผู้ได้รับรางวัลเกียรติยศระดับนานาชาติจากโครงการฯ ในสาขาวิทยาศาสตร์กายภาพ, คณิตศาสตร์ และวิทยาศาสตร์คอมพิวเตอร์ ทั้ง 5 ท่าน ได้รับการคัดเลือกโดยคณะกรรมการอิสระ ซึ่งมีประธานคณะกรรมการคือ ศาสตราจารย์อาเทอร์ อาวีลา (Artur Avila) ศาสตราจารย์ประจำสถาบันคณิตศาสตร์ มหาวิทยาลัยซูริค ประเทศสวิตเซอร์แลนด์, นักวิจัยพิเศษจากสถาบันคณิตศาสตร์บริสุทธิ์และประยุกต์ (Instituto de Mathematica Pura e Aplicada หรือ IMPA) กรุงริโอเดอจาเนโร ประเทศบราซิล  และผู้ได้รับรางวัลเหรียญฟีลดส์ในปี 2557

รายชื่อผู้รับรางวัลเกียรติยศนานาชาติโครงการทุนวิจัยลอรีอัล เพื่อสตรีในงานวิทยาศาสตร์ ด้วยความร่วมมือจากยูเนสโก ครั้งที่ 25

ทวีปแอฟริกาและรัฐอาหรับ

ศาสตราจารย์ซูซานา นูเนส  (Suzana Nunes) สาขาเคมี

ศาสตราจารย์สาขาวิทยาศาสตร์เคมีและสิ่งแวดล้อม และวิศวกรรม, รองอธิการบดีฝ่ายคณะและวิชาการ มหาวิทยาลัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีกษัตริย์อับดุลเลาะห์ (KAUST) ซาอุดิอาระเบีย

ศ.ซูซานา นูเนส ได้รับรางวัลจากผลงานที่โดดเด่นของเธอในการพัฒนาตัวกรองเมมเบรนที่เป็นนวัตกรรมชนิดใหม่ ซึ่งใช้ในการแยกสารทางเคมีได้อย่างมีประสิทธิภาพสูงขณะที่คาร์บอนฟุตพรินต์อยู่ในระดับที่ต่ำลง ผลงานวิจัยของเธอได้พิสูจน์ให้เห็นแล้วว่ามีประโยชน์เป็นอย่างยิ่งโดยเฉพาะกับอุตสาหกรรมน้ำ, ปิโตรเคมี และเภสัชกรรมในการสร้างสิ่งแวดล้อมที่มีความยั่งยืนยิ่งขึ้น

ทวีปละตินอเมริกาและแคริบเบียน

ศาสตราจารย์อนามาเรีย ฟอนต์ (Anamaría Font) สาขาฟิสิกส์

ศาสตราจารย์สาขาฟิสิกส์ มหาวิทยาลัยเซ็นทรัลแห่งเวเนซุเอลา

ศ.อนามาเรีย ฟอนต์ ได้รับรางวัลจากการมีส่วนสนับสนุนที่สำคัญในด้านฟิสิกส์อนุภาคทฤษฎี โดยเฉพาะการศึกษาทฤษฎีสตริง (String Theory) งานวิจัยของเธอช่วยทำให้ผู้คนได้ทำความเข้าใจเกี่ยวกับการเกิดแรงโน้มถ่วงและโครงสร้างของแรงโน้มถ่วงที่มีผลต่อสสาร ซึ่งความรู้เหล่านี้ช่วยอธิบายและทำความเข้าใจ

ทวีปอเมริกาเหนือ

ศาสตราจารย์อาวีฟ เรเจฟ (Aviv Regev) สาขาชีวสารสนเทศศาสตร์

รองประธานบริหารและผู้อำนวยการโลกฝ่ายวิจัยและการพัฒนาในช่วงต้นเจเนนเทค บริษัท เจเนนเทค/โรช (Genentech/Roche) ซานฟรานซิสโก

ศ.อาวีฟ เรเจฟ ได้รับรางวัลจากผลงานการบุกเบิกของเธอ ในการนำคณิตศาสตร์ และวิทยาศาสตร์คอมพิวเตอร์มาใช้ในการปฏิวัติชีววิทยาของเซลล์ งานวิจัยของเธอทำให้นักวิทยาศาสตร์สามารถค้นพบ และแยกแยะลักษณะของเซลล์นับล้านล้านตัวที่อยู่ภายในร่างกาย รวมทั้งเพิ่มขีดความสามารถ ของนักวิทยาศาสตร์ในการถอดรหัส และพุ่งเป้าหมายไปที่กลไกที่ก่อให้เกิดโรคเพื่อพัฒนาการวินิจฉัย และการบำบัดรักษาให้ดียิ่งขึ้น

ทวีปเอเชียและแปซิฟิก

ศาสตราจารย์ลิเดีย โมรอว์สกา (Lidia Morawska) สาขาโลกและวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม

ศาสตราจารย์พิศิษฐ์, คณะวิทยาศาสตร์โลก และภูมิอากาศ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีควีนส์แลนด์ ออสเตรเลีย และผู้อำนวยการห้องปฏิบัติการนานาชาติเพื่อคุณภาพอากาศและสุขภาพ

ศ.ลิเดีย โมรอว์สกา ได้รับรางวัลจากงานวิจัยที่ยอดเยี่ยมของเธอในสาขามลภาวะทางอากาศ และผลกระทบต่อสุขภาพมนุษย์และสิ่งแวดล้อม โดยพุ่งเป้าไปที่ฝุ่นละอองในชั้นบรรยากาศ การทุ่มเทเป็นพิเศษของเธอ และผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นได้สร้างสะพานที่เชื่อมโยงวิทยาศาสตร์ที่เป็นปัจจัยพื้นฐานกับนโยบาย และการปฏิบัติในโลกแห่งความเป็นจริง เพื่อการสร้างอากาศที่สะอาดสำหรับทุก ๆ คน

ทวีปยุโรป

ศาสตราจารย์ฟรานเซส เคอร์วาน (Frances Kirwan) สาขาคณิตศาสตร์

ศาสตราจารย์เรขาคณิตของซาวิเลียน มหาวิทยาลัยอ็อกซ์ฟอร์ด

ศ.ฟรานเซส เคอร์วาน ได้รับการยกย่องจากผลงานที่ยอดเยี่ยมของเธอในด้านคณิตศาสตร์บริสุทธิ์ที่นำเรขาคณิต และพีชคณิตมารวมเข้าด้วยกันเพื่อพัฒนาเทคนิคในการทำความเข้าใจการจัดประเภทวัตถุทางเรขาคณิต นักฟิสิกส์ทฤษฎีได้นำเทคนิคต่าง ๆ เหล่านี้ไปใช้ในการค้นหาคำอธิบายจักรวาลของเราในทางคณิตศาสตร์ ผลงานล่าสุดของเธอยังมีแนวโน้มที่จะช่วยนักวิทยาศาสตร์ในการแยกข้อมูลที่สำคัญออกจากชุดข้อมูลขนาดใหญ่ที่มีความซับซ้อน

25 ปีแห่งการส่งเสริมสตรีในงานวิทยาศาสตร์

มูลนิธิลอรีอัล และยูเนสโกได้ทำงานร่วมกันมาเป็นเวลา 25 ปี ในการส่งเสริมสตรีในงานวิทยาศาสตร์ผ่านการมอบรางวัลนานาชาติ ทุนวิจัยลอรีอัล เพื่อสตรีในงานวิทยาศาสตร์ For Women in Science และโครงการสนับสนุนสตรีนักวิทยาศาสตร์รุ่นใหม่  ซึ่งทำให้นักวิทยาศาสตร์หญิงได้รับความสนใจ และมีส่วนช่วยสนับสนุนการทลายอุปสรรคที่มองไม่เห็นในวงการวิทยาศาสตร์

ตัวเลขที่น่าสนใจตั้งแต่ก่อตั้งโครงการทุนวิจัยลอรีอัล เพื่อสตรีในงานวิทยาศาสตร์

เชิดชูเกียรตินักวิทยาศาสตร์หญิงกว่า 4,100 คน

ซึ่งครอบคลุมผู้ได้รับรางวัลเกียรติยศนานาชาติจำนวน 127 คน

และนักวิจัยหญิงรุ่นใหม่กว่า 4,000 คน

52 โครงการในประเทศต่าง ๆ กว่า 110 ประเทศ

สถาบันที่เป็นพันธมิตรด้านวิทยาศาสตร์เกือบ 50 แห่ง

มีนักวิทยาศาสตร์กว่า 500 คนเข้าร่วมโครงการในแต่ละปี

การส่งเสริมการมีส่วนร่วมของนักวิทยาศาสตร์หญิง

ในช่วงปลายทศวรรษ 19 นั้น จำนวนนักวิจัยหญิงคิดเป็นสัดส่วน 27% ของนักวิจัยทั่วโลก และในปี 2557 สัดส่วนดังกล่าวเพิ่มขึ้นเป็น 30% ปัจจุบัน มีนักวิจัยที่เป็นผู้หญิง 1 คนในทุก ๆ 3 คน (33%)^[1] แม้ว่าจำนวนผู้หญิงที่ประกอบอาชีพทางวิทยาศาสตร์จะค่อย ๆ เพิ่มขึ้น โดยเฉพาะในสาขาวิจัย แต่ความก้าวหน้าดังกล่าวก็ยังไม่เพียงพอ ยิ่งไปกว่านั้น อุปสรรคที่มองไม่เห็นยังคงมีอยู่ เมื่อบทบาทในระดับอาวุโสด้านวิทยาศาสตร์เป็นของผู้หญิงในยุโรปในสัดส่วนเพียง 18% และสมาชิกสถาบันวิทยาศาสตร์แห่งชาติทั่วโลกที่เป็นผู้หญิงก็มีเพียง 12% เท่านั้น ขณะเดียวกัน รางวัลโนเบลในสาขาวิทยาศาสตร์ธรรมชาติที่เป็นของผู้หญิงก็มีไม่ถึง 4%^[2]

อเล็กซานดรา พัลท์ (Alexandra Palt) ผู้อำนวยการ มูลนิธิลอรีอัล ตั้งข้อสังเกตว่า “ในช่วงเวลาของคนรุ่นหนึ่งนั้น โครงการทุนวิจัยลอรีอัล เพื่อสตรีในงานวิทยาศาสตร์ ได้มีส่วนสนับสนุนให้เกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างแท้จริงด้วยการยกระดับความสนใจที่มีต่อผู้หญิงซึ่งเป็นตัวแทนจากทุก ๆ ทวีป และผลักดันให้เกิดความก้าวหน้าในทุก ๆ สาขา อย่างไรก็ดี ในขณะที่เราตระหนักถึงความก้าวหน้าที่เราได้สร้างขึ้นมานั้น เราเองยังคงมุ่งมั่น เนื่องจากภารกิจนี้เป็นภารกิจที่มีความสำคัญ การที่ผู้หญิงที่มีตำแหน่งอาวุโสในแวดวงวิทยาศาสตร์ อยู่ในระดับที่ต่ำเกินไปนั้น เป็นเพราะความไม่เสมอภาคทางเพศและการเลือกปฏิบัติที่ผู้หญิงยังคงต้องเผชิญอยู่ เราไม่สามารถส่งเสริมให้วัยรุ่นหญิงกำหนดทางเดินเข้าสู่อาชีพทางด้านวิทยาศาสตร์ได้ โดยปราศจากการรับประกันว่า พวกเธอจะมีเสรีภาพที่จะเบ่งบานท่ามกลางความเสถียรในที่ทำงานอย่างเต็มรูปแบบ ภารกิจที่สำคัญที่สุดของเราก็คือ การส่งเสริม สร้างความตระหนักรู้ และสนับสนุนนักวิจัย เพื่อให้นักวิจัยเหล่านี้สามารถมีส่วนร่วมได้อย่างเต็มที่กับการรับมือกับความท้าทายที่ยิ่งใหญ่ที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน และสร้างแรงบันดาลให้กับคนรุ่นต่อไป”

สำหรับซิง ฉู่ (Xing Qu) รองผู้อำนวยการยูเนสโก กล่าวว่า “หลายปีที่ผ่านมาแสดงให้เห็นถึงความสำคัญมากกว่าที่เคยเป็นมาของวิทยาศาสตร์ในการจัดการกับความท้าทายต่าง ๆ นานาที่ร้ายแรงที่โลกกำลังเผชิญอยู่ในทุกวันนี้ การทำให้วิทยาศาสตร์มีประสิทธิภาพนั้น เราต้องสนับสนุนบุคลากรที่มีทักษะความสามารถในวงการของเราทั้งหมด ยูเนสโก ในฐานะที่เป็นหน่วยงานของสหประชาชาติที่มีอำนาจหน้าที่โดยเฉพาะในด้านวิทยาศาสตร์ และทำให้ความเสมอภาคทางเพศเป็นหนึ่งในภารกิจสำคัญระดับโลก มีความมุ่งมั่นที่จะดำเนินการเพื่อยุติการเลือกปฏิบัติในทุกรูปแบบกับผู้หญิง และเด็กผู้หญิง โครงการเพื่อสตรีในงานวิทยาศาสตร์ของลอรีอัล-ยูเนสโก จึงเป็นตัวอย่างของการเป็นพันธมิตรที่สมบูรณ์แบบของการป่าวประกาศและวิสัยทัศน์ให้กับผลงานและงานวิจัยที่โดดเด่นของนักวิทยาศาสตร์หญิงหลายท่านที่รับมือกับความท้าทายในทศวรรษนี้ พิธีมอบรางวัลเกียรติยศนานาชาติของลอรีอัล-ยูเนสโก ครั้งที่ 25 จึงเป็นการเชิดชูผู้หญิงที่มีความสามารถและความเป็นเลิศในวิทยาศาสตร์สาขาต่าง ๆ ซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญของอนาคตพวกเราทุกคน”

^[1]เพื่อการเป็นอัจฉริยะ การปฏิรูปดิจิทัลต้องมีความครอบคลุม จากบทที่ 3 ของรายงานวิทยาศาสตร์ของยูเนสโก : La course contre la montre pour un développement plus intelligent

^[2] แหล่งที่มา : รางวัลโนเบล

เกี่ยวกับมูลนิธิลอรีอัล

มูลนิธิลอรีอัล สนับสนุนและสร้างพลังให้กับผู้หญิง เพื่อที่ผู้หญิงจะได้กำหนดอนาคตของพวกเธอเอง และสร้างความแตกต่างในสังคม โดยมุ่งเน้นไปที่พื้นที่หลัก ๆ 3 เรื่อง คือ การวิจัยเชิงวิทยาศาสตร์ ความงามที่เท่าเทียมกัน และการจัดการกับสภาพภูมิอากาศ

นับตั้งแต่ปี 2541 โครงการทุนวิจัยลอรีอัล-ยูเนสโกเพื่อสตรีในงานวิทยาศาสตร์ได้ดำเนินงานเพื่อสร้างพลังให้กับนักวิทยาศาสตร์หญิงมากยิ่งขึ้น เพื่อก้าวข้ามกำแพงที่กีดขวางความก้าวหน้าในอาชีพ และมีส่วนร่วมในการรับมือกับความท้าทายที่ยิ่งใหญ่ในปัจจุบัน เพื่อประโยชน์สำหรับทุก ๆ คน โครงการนี้สนับสนุนนักวิจัยหญิงกว่า 4,100 คน จากกว่า 110 ประเทศมาเป็นเวลา 25 ปีแล้ว โดยมอบรางวัลความเป็นเลิศทางวิทยาศาสตร์ และสร้างแรงบันดาลให้แก่เยาวชนหญิงได้ประกอบอาชีพในสาขาวิทยาศาสตร์

ด้วยความเชื่อมั่นที่ว่าความงามมีส่วนสนับสนุนการฟื้นฟูชีวิต มูลนิธิลอรีอัลได้ช่วยเหลือผู้หญิงในกลุ่มที่เปราะบาง เพื่อที่จะส่งเสริมให้พวกเธอเห็นคุณค่าของตนเองผ่านการให้บริการด้านความงามอย่างเสรี และการบำบัดด้วยการดูแลสุขภาพ มูลนิธิยังช่วยให้ผู้หญิงที่ด้อยโอกาสสามารถเข้าถึงการจ้างงานด้วยการฝึกอบรมอาชีพด้านความงามให้กับพวกเธออย่างเต็มที่ โดยเฉลี่ย จำนวนผู้ที่มีช่องทางเข้าถึงการให้บริการที่ไม่คิดค่าบริการเหล่านี้มีประมาณ 16,000 คนในทุก ๆ ปี และมีผู้เข้าร่วมในการฝึกอาชีพด้านความงาม 35,000 คนนับตั้งแต่ที่ริเริ่มโครงการนี้ ท้ายที่สุด ผู้หญิงเป็นฝ่ายที่ได้รับผลกระทบจากการเลือกปฏิบัติและความไม่เสมอภาคทางเพศที่มีมาอย่างต่อเนื่อง อีกทั้งยังถูกซ้ำเติมด้วยการเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอากาศ แม้ว่าพวกเธอจะอยู่แนวหน้าของการต่อสู้กับวิกฤติ แต่กลับถูกมองข้ามสำหรับการตัดสินใจด้านสภาพภูมิอากาศ โครงการสตรีและสภาพภูมิอากาศของมูลนิธิลอรีอัลจึงให้การสนับสนุนเป็นพิเศษแก่ผู้หญิงที่กำลังพัฒนาโครงการด้านสภาพภูมิอากาศ ซึ่งจะช่วยแก้วิกฤติสภาพภูมิอากาศที่เร่งด่วน และสร้างความตระหนักรู้ถึงความสำคัญของวิธีการแก้ปัญหาสภาพภูมิอากาศโดยคำนึงถึงความละเอียดอ่อนทางเพศ